Sosyal medyanın uçsuz bucaksız koridorlarında rastladım o cümleye, “acın hafifledi futbolla öyle mi!!! Ne pis adamsın sen ya!!!” Nedir, ne oluyor diyerek peşine düştüm mesajın. Mesaj, Bedri Baykam’ın Ankara katliamından saatler sonra Twitter’da yazdığı ve kazanılan bir futbol maçının “acımızı hafifleteceği” mealindeki bir mesajına cevaben yazılmış “twitler”den biriydi. Bir süre sonra Bedri Baykam o mesajı sildi, sildi ama içime bir merak ateşi düşmüştü bir kere, Cumhuriyet tarihimizin bu en kanlı katliamı konusunda “halkımızın” hangi fikirleri nasıl bir dille ürettiğini bilmeliydim. Sosyal medya sayfaları arasındaki yolculuğumda 10. Yüzyıl Arap bilgin ve gezgini İbn Fadlan’ı anımsadım sık sık. Hoşlanmadığı durumlarla karşılaşan Fadlan, kendi safını belli etmiştir anılarında. Hatta sık sık abartmıştır gördüklerini yorumlarken. Harezm kentinin iklimini, insanlarını ve dilini sevmeyen Fadlan acımasızca yerden yere vuruyor kenti.
“Dilleri ve binaları açısından bunlar dünyanın en iğrenç insanları. Dilleri tavuk gıdaklamasına benziyor. Buraya bir günlük bir yerde Ardkva adındaki bir kasabada Kardallar diye bir kabile yaşıyor. Onların dili de adeta kurbağa viyaklaması gibi.”
İbn Fadlan gezip gördüğü ülkelerin dillerini, kültürlerini, geleneklerini gözleyip yazmış, ben de Fadlan’dan bin yıl sonra, 10 Ekim günü yaşanan katliamın medya dilini yazacağım, hazırsanız başlıyoruz.
Bahtımıza ilk MHP düştü, katliamdan saatler sonra Bahçeli’nin yaptığı açıklama partinin Facebook sayfasına düşüyor. Yorumlar birbiri ardına geliyor. Okuyoruz…
“Ne kadar vatan haini varsa gebersin hiçbirine acımıyorum…”
“Bu meydan kanlı meydan diyip halay çekenlere tabiki üzülmeyeceğiz…”
“Hdp’li itler geberdi…”
“Ölenler arasında Türk yoksa sıkıntı yoktur…”
“Türk olmayanı vur!”
“Devletin başına devlet geçecek Allah’ın izniyle”
“hdp barış ister ama pkk’lı o rus bu çocuklarının cenazesine gider”
“iyiki geberdiler”
“şehitlerime milli yas ilan etmeyenler utansın”
“3 gun yasmis ben 3 gun bayram edecem”
“Turk bayrağı nerdeymis bu mitingde pkk pkk liyi vurdu iste gebersinler hepside”
“a…k barış mitinginde rus kızıl kominist bayraginin ne işi var türk bayrağı neden yok”
“topu gebersin it sürülerinin”
“Bu gün napıyoruz arkadaşlar Bayrakları yarıya indirmiyoruz…Nerede görülmüş teröre destek verenlere yas ilan edildiği..!”
Anlaşılan MHP tabanı Ankara katliamını üzücü ve yas tutulası bir olay olarak görmüyor. MHP “yorumcularının” sosyal medyadaki diline bakılırsa şu sonuca varmak mümkün, “eylemciler vatan haini ve PKK’lıdır, öldükleri iyi olmuş.”
Katliamın hemen ardından üzerinde en çok konuşulan kişilerden biri Sedat Peker oldu. Peker’in “oluk oluk kan akacak” sözü çok tartışıldı ve bu konudaki soruşturma da sürüyor. Sosyal medyayı oldukça iyi kullanan bir sima Sedat Peker, bir buçuk milyona yakın “beğeneni” olan bir Facebook sayfasını ilgiyi düşürmeden yönetmek kolay değil. Yazılarını “bir umuttur yaşamak” sözüyle bitiriyor ve taraftarları ve/veya sevenleri onu bu sözüyle “kucaklıyorlar.” Yazdığı her bir mesajın 20- 40 bin kişi tarafından “beğenilmesi” ciddiye alınmalıdır. Kanaatimce, katliam sonrası bir mesajında yazdığı “selahattin demirtaş bana çete lideri demiş. Estağfurullah ben haddimi bilirim”cümlesi sosyal medya uzmanlarının incelemesine değerdir. Her ne kadar şu anda AKP’yi destekliyor olsa da MHP tabanına da seslendiğini kolayca görebiliyoruz. Katliamdan hemen sonra yazdığı “saldırıyı lanetliyorum” mesajına yapılan yorumlar ve bu yorumların dili ise oldukça çarpıcı.
“Reisim Allah cc Senden Razı Olsun”
“Reis destur ver keselim dillerini Abdullah Öcalanı sulayalım bu şerefsizlerin pis kanıyla”
“Herkeze bir daha söylüyorum reisin saçı beyazladı diye değirmenci zannetmeyin”
“Rabbim bu ermeni tohumlarını kahhar ismi şerefiyle kahru perişan eylesin”
“Cahile laf anlatmak zor reis”
“Yaşamak bir umuttur reisim”
“Reis selo itinin kalemini kırma zamanı geldi bence sana karşı çok saygısızlık yapmaya başladı”
“REİS vakti gelince bu vatana hainlik edenlerin kanları tabiki oluk oluk akacak lakin şuan yüce devletimizin askeri polisi şehitlerimizin kanını yerde bırakmıyor”
“Elebaşlarını murat karayılan ı öldürün. Öldürdükten sonra sırasıyla pkaka nın başına lider olanı öldürün. Hiçbirini canlı teslim almayın öldürün. Teslim olan Terorist sayısı çok fazla asker ve polis şehit etmek için teslim oluyorlar. Canlı teslim almayın öldürün.”
“Vatana en ufak hainlik yapan bile olsa yok edilmeli. Yok insan hakları, yok o bozulacak mış mış mış… hainlik ve ona yataklık ve yardım eden kim olursa olsun yok edilmeli. Memleket pisliklerden arındırılmalı.”
“Alayına inadına son Reis SEDAT PEKER”
“Milliyetçi Muhafazakar gençlik Emrinde Reis, Sen iste sokaklarda tek bi solcu gezdirmeyelim”
“seni sevmeyen etek giysin inadına REIS inadına AKP”
“Bir umuttur ümmedi MUHAMMED için yaşamak…”
“Reis yeter artık bizi bekletme ol milletvekili adayı yollayalım seni ankaraya ol iç işleri bakanı ver ayarı itlere”
“Bir MHP düşün başında lider Sedat PEKER ! Bir umuttur yaşamak”
Peker’in sayfasında dolaşmak tekin değil, eminim pek çoğunuzun tüyleri diken diken olmuştur. Ama hakkını yemeyelim, birimiz ellerine düşsek, söyleyecek bir sözümüz var: “bir umuttur yaşamak.”
Kemal Kılıçdaroğlu’nun patlamadan saatler sonra Facebook sayfasında yayınlanan üzüntü, başsağlığı ve “Allah’tan rahmet” mesajı çok beğeni almakla beraber yorumların sayısı az ve cılız.
“kurtuluş CHP’dir bu ülke için. Başkada diyecek söz yok.”
“Atatürk’ün çocuklarıyız biz”
“Eskiden aydınlar tek tek öldürülüyordu. Artık toplu katliama geçtiler. Allah kahretsin”
“Muhalefet bir olup akpye biseyler yapsın”
“Allah bu insanların müstehakını versin”
“Başımız sağolsun. Sebep olanlarında allah biran önce belalarını versin”
“Allah rahmet eylesin. Nur içinde yatsınlar. Kahrolsun akp…”
“Allah rahmet eylesin mekanları cennet olsun gerideki kalanlara allah sabırlar versin”
“böyle bir acıya sevinenin Allah belasını versin aynı acıyı yaşasın”
“Amin yapanların Allah cezasını versin Türkiye’nin başı sağ olsun yaralılara rabbim şifa versin”
“Vahşeti yapanların allah belasını versin bu insanlar canice katledilmeyi hiç haketmediler vijdan duyguları olmayan katiller naletler olsun size”
“Başımızdaki sağ oldukça, daha çok canlarımız gider”
“Ülkenin başı yok olsun ülkeyi bu hale getirdikleri için”
“Allah akp yi darmadagan etsin”
“Bu kadar namussuz varken, Allah bize Kılıçdaroğlu’nu ülkeyi yönetirken görmeyi nasip etsin inşallah”
Yorumları okurken, insan gayri ihtiyari tereddüt ediyor, acaba “milliyetçi muhafazakâr” bir liderin takipçilerine ait yorumları mı okuyorum diye. Görünen o ki bu cenah, katliamı ve sorumlularını Allah’a havale etmiş. Ama dikkatli bir göz bu sayfadaki yorumların farkını kolayca görebilir. CHP’li sosyal medya kullanıcıları “Allah” kelimesini yazarken yanına (cc) koymuyor, biraz abartacağım ama maalesef fark budur. CHP sayfalarına yorum yapanların siyasi duruşlarını köşe yazarı Yılmaz Özdil iyi yakalamış, şunu yazıyor köşesinde.
“Milletimizin başı sağolsun deniyor ama… Başı değiştirmezsek millet sağ olmayacak”
Kısacası şudur yorumların özeti, “başımıza gelenlerin sebebi AKP ve Erdoğan’dır, onlar giderse her şey yoluna girecek. Ama önce Allah cezalarını, kahırlarını ve belalarını verecek, inşallah 1 Kasım’a…”
Katliamın gerçekleşmesinden kısa bir süre sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Facebook sayfasından bir açıklama geliyor:
“Ankara’daki Saldırıyı Gerçekleştirenlerin Amacı, Farklı Toplum Kesimlerini Birbirine Düşürebilmektir”
Yapılan çok sayıda yorumun birçoğu katliama ilişkin değil, birçok kişi Erdoğan’a olan bağlılıklarını bildirmekle yetinmiş.
“Reis en başta ALLAH sonra OsMaNLı TorunLaRı olarak arkandayız. Yak de Yakalım. YıK de YıKalım…”
“Usta kılına bir zarar gelirse yemin ederim ortalığı kan gölüne çeviririm…”
“Babam benim yanındayız yakışıklı babam duruşun yeter senin”
“Bu kadar hainin içinde bir tek siz kaldınız 1 kasımda herkes hakkettiğini alacak bu devlet bu millet şuursuzlara kalmayacak”
“RReis sen rahatına bak… Katillerin kim olduğunu Yüce Türk Milleti çok iyi biliyor!”
“Biz Erdoğan la yureceyiz bu yolarda”
“Ankara merkez patlıyor herkes”
“Pazara kadar değil mezara kadar seninle…!”
“Erdoğan Milletin Adamı”
“Babasın be uzun adam”
10 Ekim akşam saatlerinde üç gün ulusal yas edildiği haberi AKP’nin Facebook sayfasında yayınlanıyor, Takipçileri bu haberden hoşlanmış görünmüyor.
“Ben yas tutmuyorum tutanıda kınıyorum”
“Askar polislerimiz için pkk yas ilan ediyormuydu sizde yas ilan ediyorsunuz yazık yazık ak partili olarak kınıyorum sizleri”
“Sebep nedir yas ilan etmek için”
“100 den fazla asker polis şehit oldu yas ilan edilmedi 3 5 terör yandaşı geberdi yas ilan ediyorsunuz nasıl boktan iş yaşıyorsunuz”
“Pkk için yas tutkunuz yazıklar olsun Size verdiğim oylara haram olsun”
“Ben bunların yasını neden tutayım”
“miting kimin bayrağı altında yapıldıysa onlar yas tutsun.türk bayrağı olmayan mitinke benim yas tutmam yanlış olur”
“Sebeb Hdpkk yandaşları birbirleri öldürdü biz yas ilan ediyoruz çözümünüze tüküreyim..”
“İstemiyoruz Yas falan”
“Neden ermeni piçileri için”
Katliamdan üç gün sonra AKP sayfasında “Başbakan Davutoğlu, Ankara’da hayatını kaybedenler anısına karanfil bıraktı ve dua etti”haberi yer aldı. Davutoğlu, duadan dolayı olumlu yorumlar aldıysa da karanfil kısmı AKP izleyicilerini memnun etmemiş görünüyor.
“adam gibi adam dua etti imansızlar gibi alkış tutmadı duanın ne demek olduğunu bilmiyorlarki”
“Olüye saygı Bizde Elleri Acıp Dua etmekte olur Gorsunlerde Ornek alsınlar”
“İtler için mi karanfil koyup dua ediyosun yazıklar olsun benim sehidimin kanı kurumadı daha”
“Şehitlerimiz için niye karanfil bırakıp dua etmedin”
“karanfil olmasada dua yeterli olur”
“Dua edilir. Gülünmez”
“Ya başbakanım dinsize dua edilirmi dua edecen madem müslümanlara dua et”
“bu imansız itler için dua edilmez”
“komüniste dua gerekmez”
“Tamam da bu karanfil de neyin nesi anlamış değilim. Bizim örf ve adetlerimizde böyle şeyler yok.”
Sosyal medya yorumlarına bakarsanız, AKP kendi tabanını memnun etmekte zorlanıyor. Sempatizanlarını konsolide etmek isterken radikal İslam’a verdiği ödünler, merkez sağda konumlanmak isteyen AKP’yi sıkıntıya sokmuş görünüyor.
10 Ekim 2015, katliamdan çok kısa bir süre sonra HDP’nin Facebook sayfasından bir duyuru yapılıyor:
“Ankara’daki alçak saldırı nedeniyle çok fazla kana ihtiyaç var. Lütfen patlama alanına yakın hastanelere giderek kan veriniz. Özellikle Numune ve İbni Sina hastanelerinde 0 Rh negatif kan ihtiyacı var.”
Hem masum hem de insani bir çağrı. Ancak yorumlar için aynı şeyi söylemek kolay değil.
“polise saldıranlara kan yok!!!” (556 beğeni almış bu cümle)
“kana doymadın be Sılho”
“aynen polisimize askerimize saldıranlara kan yok hepiniz ölün amq”
“ermeni döllerine kan verilmez”
“Taşlayıp, pusu kurduğunuz ambulanslar ve kan araçlarına mı ihtiyacınız var?”
“Kana ne gerek var zaten hepsi kansız s.ktir edin öylede yaşar onlar”
“la kan verinnn belki kanımız bir işe yararda vatanı polisi birazcık severler”
“Bizdeki Türk kanı.bu hainlerin bünyesi kaldırmaz bizim kanımızı”
“Ankarada ki köpeklerden kan alsınlar onların kanı uyar ancak onlara”
Bir kan bağışı çağrısına yapılan yorumlar ürkütücü, beklenebileceği gibi bu yorumlara verilen cevaplar da ülkemizdeki nefret dilinin hangi boyutlara geldiğini gösteriyor.
“senin o ananın a.ını senin o bacının a.ını s.kerim oruspunun doğrduqu senin olmayan bebeqini s.keyim senin kaarınıı kızını s.keyim şerefsiz”
“senin kanını kim ne yapsın kansız”
“Ulan orospu çocuğu zaten senden kan isteyen olmadı ki kahpenin dönü senin kanında ermeni dönü var bize yaramaz git o kanını oruspu çocuğu Türkeş lere ve ak plilere ver”
“lan serefsizler oruspu çocukları vermeyin lan kanınızı s.k.yim picler kanı bozuk olanlardan zaten ihtiyacımız yok pezevenkler ulan bir erkek yokki karşıma çıkasınız amnza kyym”
Yapılan yorumlardaki şiddet dozu apaçık görünüyor. Cinsiyetçi küfürler ve “Ermeni dölü” sıfatları beşi beş kuruştan gidiyor. Nedir; masum ve gerçekten çok insani bir kan talebine bu denli kin yüküyle yapılan saldırılar karşısında bir Anadolu halk sözünü hatırlatmakta yarar görüyorum.
“Kurt bunalırsa köye iner, kul bunalırsa dağa çıkar”
Sol Gazetesi’nin Facebook sayfasında küçük bir haber:
“Ankara’da karanfil tekmeleyen adamı tekme tokat dövdüler”
Haber küçük ama yorumlar ve yorumların dili çok önemli. Ne olduğu belli, 10 Ekim katliamını protesto edenlerin arasına karışan bir kişi bırakılan karanfilleri tekmeliyor. Çevredekiler de tekme tokat giriyorlar. Adamın bir meczup mu yoksa olayın bilinçli bir provokasyon mu olduğu belirsiz. Buraya kadarı “vakayı adiye” türünden bir olay. Ancak yorumlar başka, hem de bambaşka.
“O ayağını koparıp g.tüne sokun”
“Ellerinize sağlık ayağını da koparsaydınız”
“iyi yapmışlar”
“her kim yaptıysa eline koluna sağlık”
“Keşke elini bacağını kesip sonra dilini daha sonra kulaklarını kesip en sonunda da gözlerini oyup kafasını koparıp köpeklerin önüne atsaydınız”
“İyice dövmüşler mi bari”
“Tam da benim içimden geçiyordu keşke orda olsaydım diye arkadaşlar sağolsun gerekeni yapmışlar helal olsun”
“anasını da s.kseler haklılar o puştun.harbiden hak etmiş”
“Bu tür köpeklerin dersini vermek lazım artık”
“gebertselerdi iti”
“Anasını s.keydiniz piçin”
“İnsan bi haber verir canlar”
“Yok mu orda bi delikanlı bu köpeği öldürsün aşağlit soysuz yaratık ydg h tespit edip öldürmeli bu yezidi”
“Ellerinize sağlık gebertseydiniz o….. çocuğunu”
“şöyle bir adam denk gelmezki”
“Hadım edin iti”
“o çocuğu akit. skmeden bırakmasalardı bari”
Hayır hayır, yanlışlık yok, burası IŞİD taraftarlarının sosyal medya sayfası değil, daha iyi bir dünya için mücadele eden, eşitsizliğe, adaletsizliğe, insanın insana ve hatta doğaya olan zulmüne karşı duran insanların ve ülkemizin en sağlam sol duruşlu gazetelerinden birinin Facebook sayfası. Peki, yorumlarda kullanılan bu dil nedir, burada ters giden bir şeyler yok mu?
Yorumlar önümüzde, muhtelif toplum kesimlerinin bu olay karşısındaki duruşu ve taşıdıkları nefret dili, yeni katliamları gerçekleştirecek atmosferin hazır olduğuna işaret ediyor. Yalnızca bu yorumlara bakarak Ortadoğu bataklığı tarafından yutulduğumuzu söylemek kolay değil, ancak korkarım bugünler iyi günlerimiz. Sosyal demokratların, ılımlı solcuların, ulusalcıların, bazı daha ileri solcuların “şu iktidar bir giderse” fikriyatının, göze ve kulağa ne denli hoş gelirse gelsin, ideolojik kirlenmişliğimize bir yararı olmadığı ve derinlemesine bir değişime gereksinimimiz olduğunu söylemek isterim. Sistem içi çözüm yollarının bizi bir yere götürmeyeceği kanaati de taşıyorum. Sağ olabilmek ve kalabilmek için baştakinin değişmesi gerektiği düşüncesi bir hayalden ibaret, sosyal medya dili gösteriyor ki giden “başın” yerini almaya hazır çok fazla insan ve topluluk var. Nedir, sistemi değiştirmek için çaba gösterenler bu kirlenmiş nefret dilini kullanmayı sürdürürlerse, kurmayı istedikleri “düzene” taşıyacakları kültürel doku, şimdiki sistemi yeniden üretir. Zorunlu olduğu durumlarda bile araç kullanırken yayalara yol vermeyen, ağzından cinsiyetçi küfürleri eksik etmeyen bir kişinin, insanların eşit olduğu bir düzen istediğine inanmamız olanaklı olabilir mi? Bugünün sorunlarını hangi dille tanımlıyorsanız, kuracağınız gelecek aynı dilin ürettiği bir kültürel zeminin üzerinde gelişecektir. Düşlediğimiz dünyanın güzel kokmasını istiyorsak dikenleri yolmamız yetmez, kokusunu duymak istediğimiz çiçekleri ellerimizle yetiştirmek zorundayız…
Not: Bu yazıda italik olarak yazılmış muhtelif sosyal medya mesajları düzeltilmemiş olup, zorunlu durumlarda cinsiyetçi küfürler sansürlenmiştir.
Kaynaklar:
1- Yılmaz Özdil, 11 Ekim 2015 Sözcü Gazetesi.
2- Sabri Yetkin, Ege’de Eşkıyalar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1996.
3- Arthur Koestler, On Üçüncü Kabile, Alfa Yayınları, 2015.
4- Sedat Peker, Facebook sayfası.
5- Kemal Kılıçdaroğlu, Facebook sayfası.
6- Recep Tayyip Erdoğan, Facebook sayfası.
7- Ak Parti Facebook sayfası.
8- MHP Facebook sayfası
9- CHP Facebook sayfası
10- HDP Facebook sayfası
11- Sol Gazetesi Facebook sayfası
